Ikigai | 生き甲斐
Είναι κάποιες μέρες, ίσως κυρίως Δευτέρες, που ανοίγεις τα μάτια σου το πρωί και σκέφτεσαι αν έχει όντως κάποιο νόημα να βγεις από το πάπλωμα. Αν και οι πρώτες σκέψεις προκύπτουν από την μόνιμη ανάγκη για χουχούλιασμα, καταλήγουν σε ερωτήματα και προβληματισμούς βαθύτερους. “Μου αρέσει όντως η δουλειά και το γραφείο που με περιμένουν;”, “Έχω επιλέξει την σχολή και το αντικείμενο που με παθιάζει πραγματικά;”.
Είναι κι άλλες μέρες που αυτοί οι προβληματισμοί εμφανίζονται απρόσμενα όσο περπατάς για το σπίτι, όσο επιστρέφεις με το μετρό ή σε μια βόλτα με το αμάξι. Τότε είναι που αρχίζεις να αμφισβητείς όλες τις επιλογές που έχεις κάνει, να αμφιβάλλεις για την καθημερινότητα που έχεις επιλέξει να ζεις και να νιώθεις πως πηγαίνεις όπου σε πάει το κύμα. Κάπως έτσι πέσαμε κι εμείς στο νησί της Οκινάουα, στην Ιαπωνία, και συναντήσαμε τον όρο «Ικιγκάι».
Iκιγκάι σημαίνει το νόημα της ζωής ή, σε ελεύθερη μετάφραση, αυτό που σε κάνει να ξυπνάς κάθε μέρα με ενθουσιασμό.
Το Ικιγκάι αποτελεί την τομή τεσσάρων βασικών στοιχείων. Αυτά είναι:
1. Το πάθος σου
2. Η αποστολή σου
3. Το ταλέντο σου
4. Το επάγγελμά σου
Είναι, δηλαδή, η σύγκλιση αυτού που αγαπάς, αυτού που ο κόσμος χρειάζεται, αυτού στο οποίο είσαι καλός και αυτού για το οποίο θα σε πληρώνουν. Ο συνδυασμός μόνο μέρους αυτών δεν είναι αρκετός. Δηλαδή, μόνο ο συνδυασμός του πάθους και του επαγγέλματος μας προσφέρουν ικανοποίηση, αλλά όχι την πληρότητα της συνεισφοράς στο κοινωνικό σύνολο. Από την άλλη, η άσκηση ενός επαγγέλματος χρήσιμου για την κοινωνία που όμως δεν μας παθιάζει θα μας άφηνε αδιάφορους, παρά την χαρά της προσφοράς. Προφανώς, ο συνδυασμός μόνο του πάθους και της κοινωνικής αποστολής σημαίνει μόνιμη επαγγελματική ανασφάλεια.
Το να βρει, όμως, ο καθένας το δικό του Ικιγκάι δεν είναι τόσο απλό. Θέλει χρόνο και αφοσίωση, υπομονή για να γνωρίσεις τον εαυτό σου, να βρεις τις δραστηριότητες που σε ευχαριστούν και να ανακαλύψεις τις κλίσεις σου. Άλλοι, αν και νέοι, φαίνεται να το έχουν βρει και να είναι σίγουροι για τα βήματά τους, χτίζοντας μια πορεία ζωής με πλήρη συνείδηση αυτού. Αναμφίβολα, οδηγούνται σε μια ζωή ευτυχισμένη! Ας επιτρέψουμε – και ας επιστρέψουμε – σε μας που παραμένουμε χαμένοι μεσοπέλαγα αναζητώντας το Ικιγκάι μας, να πάρουμε όσο χρόνο χρειαζόμαστε για να εξερευνήσουμε υπομονετικά και να φτάσουμε στο βάθος του εαυτού μας. Σε αυτό το ταξίδι προσωπικής αναζήτησης θα κάνουμε πολλές και επίμονες ερωτήσεις, θα δοκιμάσουμε καινούρια πράγματα, θα ανακαλύψουμε τα ταλέντα μας και θα βρούμε όσα μας παθιάζουν.
… Ναι, αλλά πώς το βρίσκουμε;
Ένας από τους βασικότερους τρόπους να ανακαλύψεις τι σου αρέσει είναι να ταξιδέψεις! Επίλεξε μια πόλη που σου κινεί το ενδιαφέρον και ετοιμάσου να την γνωρίσεις από κοντά! Αξιοποίησε τις ευρωπαϊκές ανταλλαγές και τις ευκαιρίες νεανικής κινητικότητας και δες όσα περισσότερα μπορείς. Πάρε μέρος σε εθελοντικά προγράμματα που σε ενδιαφέρουν και ζήσε όπου κι αν βρίσκεσαι σαν ντόπιος!
Ακόμα, όμως, και στην δική μας πόλη υπάρχουν αμέτρητες πηγές χαράς αν επιλέξουμε να τις δούμε. Μια χαλαρή βόλτα σε ένα κοντινό πάρκο, μια καλή θεατρική παράσταση, ένα ζεστό καφεδάκι με την παρέα, είναι μικρές απολαύσεις στις μέρες μας που αξίζει να ζούμε στο έπακρο. Όταν βρισκόμαστε στην λούπα της παραγωγικότητας ξεχνάμε πως μερικές στιγμές με φίλους θα μπορούσαν πραγματικά να μας ξαλαφρώσουν.
Σε ατομικό επίπεδο, το φαγητό και η γυμναστική είναι τομείς που οφείλουμε να εμβαθύνουμε. Πειραματίσου με γεύσεις και υφές που δεν έχεις δοκιμάσει, δώσε ευκαιρίες σε τροφές που απέρριπτες και διάλεξε ποικίλα υλικά. Να τρως κάθε μπουκιά με ευλάβεια, σαν τον Ρεμί από το Ρατατούι, όχι λαίμαργα σαν να πρόκειται για μπέργκερ από τα Μακ. Δοκίμασε διάφορα αθλήματα και γυμνάσου με παρέα. Ακόμα, όμως, και μόνος – με συντροφιά τα ακουστικά σου και μια καλή playlist – δώσε στον αθλητισμό μια ευκαιρία να τρυπώσει στην ρουτίνα σου. Βρες τον χώρο που προτιμάς για την γυμναστική σου – εσωτερικό ή εξωτερικό, στεριά ή θάλασσα – επίλεξε ανάμεσα σε ατομικά ή ομαδικά αθλήματα και προσδιόρισε τον χρόνο που θέλεις και μπορείς να αφιερώνεις ανά εβδομάδα. Η σωματική ευεξία, η φροντίδα του εαυτού μας, η ευχαρίστηση και η απόλαυση – σε οποιαδήποτε μορφή – γίνονται καταφύγια ευτυχίας από την αγχώδη και έντονη καθημερινότητα.
Σε κάθε περίπτωση, οι αλλαγές δεν θα φανούν από την μια μέρα στην άλλη. Ακόμα και μετά από έναν καλό ύπνο, ένα γευστικότατο γεύμα ή μια δυναμική γυμναστική, πιθανότατα δεν θα νιώσουμε άμεσα κάποια διαφορά στην ζωή μας. Όσο περισσότερο, όμως, γεμίζουμε τις μέρες μας με μικρά πραγματάκια τόσο εντονότερη είναι η μεταστροφή προς μια πιο όμορφη καθημερινότητα.
Άλλωστε, ο δρόμος αυτός της ενδοσκόπησης μπορεί να είναι δύσβατος, και η πορεία μας δεν θα είναι μόνιμα γραμμική. Θα υπάρξουν σκαμπανεβάσματα και αλλαγές, ματαιώσεις και απογοητεύσεις, με την διάρκεια να μην είναι προκαθορισμένη. Εξάλλου, ο λόγος ύπαρξής μας στα δεκαπέντε μας διαφέρει απ’ αυτόν στα εβδομήντα μας. Το Ικιγκάι μας, όμως, συμβαδίζει με τις αλλαγές στην ζωή μας. Παραμένει μια σταθερά που μας συνοδεύει πάντα και μεταλλάσσεται ανάλογα με την φάση στην οποία βρισκόμαστε. Μπορούμε να το φανταστούμε ως μια συχνότητα: ο καθένας έχει την δική του ιδιοσυχνότητα και όσο πιο καλά συντονίζεται σε αυτή, τόσο εντονότερη είναι η αίσθηση ότι η ζωή του έχει νόημα. Είναι σημαντικό να παραμένουμε συντονισμένοι, διαφορετικά νιώθουμε αποπροσανατολισμένοι και χωρίς ουσιαστική βούληση στην καθημερινότητά μας.
Όσο ψάχνουμε είτε το Ικιγκάι μας είτε το νόημα της ζωής είτε απλώς ένα κίνητρο για να σηκωθούμε το πρωί, δεν σημαίνει πως η ζωή μας δεν μπορεί να είναι ποιοτική. Η αναζήτηση ίσως να είναι δύσκολη, η πορεία όμως μπορεί να γίνει ευχάριστη!
Ενδεικτικές Πηγές
- Ikigai: The Japanese Secret to a Long and Happy Life by Héctor García & Francesc Miralles
- Ikigai: the secret to a purposeful life | Emily Bidle | TEDxYouth@ASIJ, διαθέσιμο εδώ